Kaşgarlı Mahmut Kimdir? Kısaca Hayatı Bulunuşu ile Türk dil ve tarihinin yeniden değerlendirilmesini sağlayan Divan-ı Lügati’t Türk eserinin yazarı olan Kaşgarlı Mahmut’un ne yazık ki hayatı hakkında detaylı bilgi bulunmamaktadır. Tarihi kaynaklarda da hakkında pek bir bilgiye rastlayamadığımız Kaşgarlı Mahmut’un zengin bir ailede doğduğu ve iyi yetiştirilmiş biri olduğu günümüze ulaşmış olan eserinden anlaşılmaktadır.
Makalede Neler Var?
Kaşgarlı Mahmut Kimdir? Kısaca Hayatı
Kaşgarlı Mahmut Kimdir? Kısaca Hayatı
Nerede Ve Ne Zaman Doğmuştur?
Esasen yazar Kaşgarlı Mahmut ismiyle tanınıyor olsa da kendi eserinde babasının Barsgan asıllı olduğu bilgisini verdiğinden dolayı kendisinin doğum yerinin de burası olduğu düşünülmektedir. Mahmut eserin hiçbir yerinde kendisini Kaşgari olarak tanımlanmamış, buna karşılık Kaşgar’ın havasını suyunu doğasını övmesi ve Kaşgar çevresinde yer alan Kası, Opal, Adıg gibi yerleşim yerlerini yaşadığı ili olarak anması, ayrıca Kaşgarın alimler yetiştiren ünlü bir kültür merkezi olması nedeniyle Kaşgarlı Mahmut’un buralı olabileceği öne sürülmüştür. Tam olarak net bir bilgi bulunmamakla birlikte Mahmut’un 1008 yılında Barsgan’da doğduğu tahmin edilmektedir.
Öğrenim Hayatı
Mahmut ilköğrenimini gençlik yıllarının geçtiği Opal’de tamamlamıştır. Bölgedeki Saciyye ve Hamidiyye medreselerinde ders almış olan Kaşgarlı Mahmut, eserinde bahsettiği Şeyh İmam Hüseyin ile de burada tanışmıştır Şeyh Hüseyin’in Kaşgarlı Mahmut üzerinde önemli bir etkisi olduğu onun adını eserinde sık sık tekrarlanmasından anlaşılmaktadır. Bu süreç içerisinde Mahmut, ayrıca Arapça ve Farsça’yı da iyi derecede öğrenmiştir.
Divan-ı Lügati’t Türk
Yazarın kaleme aldığı eser Türk dünyası açısından fazlasıyla öneme sahiptir. Asıl amacının Türkçe bilmeyen kişilere Türk dil ve kültürünü öğretmek olduğunu eserinde dile getiren Mahmud, eserin yazımını 1073 ile 1079 tarihleri arasında, dönemin kültür merkezlerinin başında gelen Bağdat’ta tamamlamıştır.
Eserde bulunan Türkçe kelime karşılıkları Arapça imlası ile yazılmış ve açıklamaları yapılmıştır. Böylelikle Divan-ı Lügati’t Türk’te 7500 kelimenin karşılığı verilmiş ve ayrıca eserde Türkçe atasözleri ile savlara da yer verilmiştir.
